Najczęstsze mity dotyczące zaburzeń odżywiania.
Zaburzenia odżywiania charakteryzują się różnorodnymi trudnościami w sferze psychicznej, fizycznej i społecznej, a ich wspólną cechą jest zaburzony stosunek do jedzenia i własnego ciała. Koncentrowanie uwagi na odżywianiu, monitorowanie wagi i kaloryczności, stosowanie restrykcyjnych diet, ćwiczeń fizycznych czy środków przeczyszczających to tylko niektóre z objawów zaburzeń odżywiania, pod którymi kryją się problemy emocjonalne, poznawcze, rodzinne i rozwojowe.
Wokół zaburzeń odżywiania powstało wiele stereotypów, a osoby chorujące poddawane są często błędnej i krzywdzącej ocenie. Jeżeli temat zaburzeń jest dla Ciebie nowy, ten tekst pomoże Ci zrozumieć, że są to problemy natury psychicznej, w których jedzenie jest jedynie symptomem. Warto jednak spojrzeć na to zagadnienie z szerszej perspektywy.
Zaburzenia odżywiania nie są chwilowym „kaprysem” czy chęcią wyróżnienia się. Są natomiast zespołem zaburzeń psychicznych i somatycznych, które mogą zakończyć się wyniszczeniem zdrowia, a czasami nawet śmiercią. W obecnych czasach, w których dominuje kult szczupłego ciała, a uroda i piękno stały się wyznacznikiem wartości człowieka, ryzyko zachorowania na zaburzenia odżywiania jest w pewnych grupach społecznych bardzo wysokie.
Narażone na problem są nie tylko osoby pracujące w branży modowej, aktorskiej, medialnej czy uprawiające niektóre dyscypliny sportowe. Popularność mediów społecznościowych sprawiła, że choroba często dotyka też nastolatków, którzy wchodzą w okres dojrzewania i znajdują się w ważnym momencie rozwojowym – pomiędzy dzieciństwem a dorosłością, pomiędzy kształtowaniem własnej autonomii a utrzymywaniem więzi z rodziną.
Warto pamiętać, że zaburzeniom odżywiania często towarzyszy stan obniżonego nastroju, który może doprowadzić do depresji. Równocześnie osoby chorujące na depresję często doświadczają braku apetytu lub jego zwiększenia oraz utraty lub wzrostu masy ciała. Jak zatem odróżnić czy zmiana te i problemy z odżywianiem się wynikają z zaburzeń odżywiania, czy z depresji?
Depresja charakteryzuje się obniżeniem nastroju, zmniejszeniem aktywności, smutkiem, płaczliwością, niepokojem, irytacją, problemami ze snem, brakiem motywacji do działania, utratą zainteresowań i poczuciem braku sensu życia. Człowiek chorujący na depresję nie ma często siły ani ochoty, aby pamiętać o regularnym odżywianiu, ma trudności z wykonywaniem codziennych obowiązków, zaniedbuje różne obszary swojego życia, gdyż odczuwa zmęczenie nawet po małym wysiłku, niewiele rzeczy sprawia mu przyjemność. To, co może pomóc w zrozumieniu czy źródłem problemów z apetytem i utratą lub przyrostem wagi są zaburzenia odżywiania, czy depresja, to odpowiedź na pytanie, na czym skoncentrowana jest uwaga osoby chorującej.
Jeśli jedzenie i masa ciała znajdują się w centrum uwagi, a stany emocjonalne są niejako wtórne, możemy przypuszczać, że mamy do czynienia z zaburzeniami odżywiania. Jeżeli natomiast w centrum doświadczeń jest obniżony nastrój, wycofanie, brak zainteresowania rutynowymi czynnościami, a utrata/wzrost apetytu i masy ciała są raczej skutkiem tych stanów niż ich przyczyną, możemy wnioskować o depresji. Jest to oczywiście bardzo duże uproszczenie, dlatego zachęcam do konsultacji ze specjalistami.
Jedzenie jest jednym ze sposobów radzenia sobie ze stresem. Wiele osób w trudnych życiowo sytuacjach traci apetyt, czuje, że nie jest w stanie nic przełknąć, inni wręcz przeciwnie – potrzebują jeść więcej i częściej, aby poczuć się lepiej.
To, co jest istotne, to aby być uważnym na to, jakie narzędzia stosuję, aby odczuć ulgę i czy są to głównie sposoby związane z nawykami żywieniowymi. Czy oprócz sięgania po czekoladę lub lody albo ograniczanie jedzenia potrafię inaczej regulować swoje wewnętrzne stany emocjonalne np. czy korzystam z sieci wsparcia (rodziny, przyjaciół), czy potrafię prosić o pomoc, czy wiem jak w zdrowy sposób zrelaksować się i uspokoić?
Mimo iż nie każda osoba, która ma problemy z jedzeniem, choruje na zaburzenia odżywiania, zawsze warto sięgać po pomoc profesjonalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym. Niektóre objawy mogą świadczyć o tym, że osoba koncentrująca uwagę na odżywianiu i kontrolowaniu masy ciała powinna skonsultować się z lekarzem psychiatrą lub psychoterapeutą. Na jakie objawy powinieneś i powinnaś zatem zwracać szczególną uwagę?
Jeśli czujesz, że temat jedzenia, kontroli masy ciała, lęku przed zmianami w jego wyglądzie dotyczy Ciebie, rozważ konsultację z profesjonalistą zajmującym się zdrowiem psychicznym. Pamiętaj, że sięganie po pomoc, troszczenie się o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne jest czymś, co możesz sobie podarować i co może uchronić Cię przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi w przyszłości.
Psychoterapeutka i psycholożka. Ukończyła 4-letnie szkolenie psychoterapeutyczne w podejściu integracyjnym w Ośrodku Pomocy i Edukacji Psychologicznej INTRA w Warszawie. Podstawą jej pracy jest nurt humanistyczny, korzysta również z narzędzi psychoterapii poznawczo-behawioralnej, psychodynamicznej i Terapii Schematów. Pracuje z osobami dorosłymi, prowadząc terapię indywidualną i grupową. Współpracuje z platformą terapeutyczną Wellbee.
