Anoreksja

Jak działa anoreksja?

Anoreksja to choroba, która w skuteczny sposób potrafi przekonać do siebie osobę chorującą, wytwarzając więź, która porównywana jest do przyjaźni. Jej objawy występują najczęściej w okresie dojrzewania – budowania własnej tożsamości i samopoznania. Osoba chora na anoreksję za miarę wartości własnej osoby wyznacza kształt i wagę własnego ciała. Czerpie ona satysfakcję z kontroli nad ciałem i jego czynnościami fizjologicznymi, jednocześnie obawiając się utraty tej kontroli. To uczucie lęku reguluje zachowanie osoby chorej i wokół niego koncentrują się jej przeżycia. Chęć ograniczenia spożywanych pokarmów wzmacniana jest przez szereg myśli, zarówno pozytywnych (jeśli powstrzymam się od jedzenia, udowodnię swoją silną wolę), jak i negatywnych (nie mogę znieść wyglądu mojego ciała, dlatego powstrzymam się od jedzenia). W efekcie osoba chora znajduje się w błędnym kole myśli i nawyków, które wraz z rozwijaniem się anoreksji coraz trudniej jest przezwyciężyć.

Po czym rozpoznać anoreksję?

• spadek ciężaru ciała do lub powyżej granicy wagi minimalnej dla wieku i wzrostu (np. utrata wagi poniżej 85% wagi oczekiwanej lub brak przyrostu wagi w okresie wzrostu, prowadzący do utrzymania ciężaru ciała poniżej 85% wagi należnej)
• intensywny lęk przed przybraniem na wadze i otyłością̨ pomimo utrzymującej się̨ niedowagi
• zaburzenia sposobu doświadczania własnego ciała – postrzeganie siebie jako osoby otyłej przy istniejącej niedowadze, co powoduje uczucie utraty kontroli i wpływu na ciężar i kształt ciała
• zaprzeczanie niskiej wadze własnego ciała
• oparcie własnej samooceny o sylwetkę oraz wagę własnego ciała
• rozbieżność między uczuciami do własnego ciała a myśleniem o tym obszarze
• nieobecność przynajmniej trzech kolejnych cykli menstruacyjnych u kobiet
• utrata popędu seksualnego u mężczyzn

Jak możesz doświadczać anoreksji w psychice?

• obsesyjna samokontrola w życiu codziennym, która obejmuje także inne obszary poza ilością spożywanego jedzenia
• perfekcjonizm, sztywność, solidność, obowiązkowość, wysokie ambicje oraz nasilona potrzeba sukcesu
• trudności w życiu społecznym oraz izolowanie się od rówieśników
• problem z kontrolą impulsów w obszarach innych niż jedzenie, takich jak np. nadużywanie szkodliwych substancji
• intensywna chęć odreagowania traumy doświadczonej w dzieciństwie

Jak możesz doświadczać anoreksji w ciele?

• zwolnienie czynności serca, spadek ciśnienia tętniczego oraz temperatury ciała na skutek zwolnienia procesów metabolicznych
• wystąpienie obrzęków obwodowych
• pojawienie się na ciele owłosienia pod postacią meszku
• wypadanie włosów na głowie
• suchość skóry z tendencją do żółtego zabarwienia
• osłabienie siły mięśniowej z zanikami mięśni
• bóle brzucha oraz stany zapalne żołądka i dwunastnicy
• podwyższone stężenie cholesterolu we krwi
• odwapnienie kości prowadzące do osteoporozy
• zanik miesiączki, który często jest pierwszym powodem zgłoszenia się do lekarza

Anoreksja a sytuacja rodzinna

Występowanie anoreksji może mieć swoją przyczynę w sposobie funkcjonowania rodzin osób chorujących. Za charakterystyczne dla ich relacji uznaje się uwikłanie, nadopiekuńczość, sztywność, nieumiejętność rozwiązywania konfliktów oraz włączanie dziecka w spory rodziców. Niejasno określone role poszczególnych członków rodziny, brak hierarchii, ale także wysokie wymagania i pochwała kontroli własnych potrzeb sprzyjają wytworzeniu się poczucia ograniczonej autonomii i trudnościom w zdefiniowaniu własnej tożsamości osoby chorującej. Choroba staje się więc elementem budującym wewnętrzne poczucie bezpieczeństwa, który służy zachowaniu rodzinnej homeostazy. Uniemożliwia to docieranie rozbieżnych lub obcych sygnałów z zewnątrz i stanowi symbol lojalności wobec członków rodziny.

Ograniczenia diagnostyczne

Opisane powyżej objawy mogą występować pojedynczo, razem lub w formie mieszanej. Kryteria diagnostyczne nie powinny być jedynym wyznacznikiem diagnozy. Każde zaburzenie odżywiania może występować w formie atypowej, która także wymaga wsparcia i pomocy rodziny oraz specjalistów.